LIBERUM VETO
Władysław Konopczyński (1880-1952) należy do najwybitniejszych polskich historyków. Profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego i Polskiej Akademii Umiejętności, poseł na sejm I kadencji w II RP. Zajmował się głównie historią Polski XVIII wieku oraz problematyką prawno-ustrojową Rzeczypospolitej.
W swej pracy przedstawił fenomen polskiego liberum veto na tle porównawczym – Anglii, Francji, Niemiec, Węgier, Czech i krajów skandynawskich. Omówił genezę, rozkwit i upadek instytucji prawnej liberum veto.
Pozycja ważna dla badaczy dziejów Polski oraz dla studentów historii, zarówno studiów magisterskich, jak i doktorskich.
„Pisałem te książkę dla ludzi myślących i pragnących myśleć. Przy tym dla ludzi, którzy nie boją się patrzeć w oczy prawdzie historycznej, chociażby najsmutniejszej. Ktokolwiek więc uważa historię za romans uzasadniony źródłowo, kto szuka w niej tylko podniety dla swej wyobraźni bez pogłębienia rozumowego, ten niech poświęci swoje „niepróżnujące próżnowanie” innej lekturze. (...)
Pisałem bez żadnej tendencji politycznej ani społecznej. Temat jest zbyt poważny, by się godziło zniekształcić go i wyzyskiwać dla powszednich celów publicystycznych. Czasy nasze są też poważne i wymagają trzeźwego porachunku z przeszłością(...). Dziś chodzi o co innego, chodzi o mądrą budowę państwa. Budowniczym nowej Polski przystoi pogląd na dzieje surowy a sprawiedliwy, ścisły a nieubłagany, taki właśnie pogląd, jaki przyświecał epoce Sejmu Czteroletniego i Księstwa Warszawskiego. Osiągnąć i zachować ten krytyczny punkt widzenia, było jedyną z góry powziętą dążnością autora...".
Spis treści:
Wstęp
Kwestia stosunku jednostki do zgromadzenia w dawnej Polsce
Prawo większości na Zachodzie
I. Jeden rozwój prawa większości czy szereg rozwojów...
II. Anglia
III. Francja
IV. Niemcy
V. Związki państwowe
VI. Dania
VII. Wspólne tło rozwoju prawa większości
Liberum veto w Polsce
Część I. Geneza
I. Samorzutność rozwoju polskiego parlamentaryzmu
II. Partyjność wyznaniowa za Zygmunta Augusta
III. Pierwsze wstrząśnienia podczas bezkrólewi
IV. Sejm wzorem dla sejmików
V. Głosy publicystów przeciwko zasadzie jednomyślności
VI. O chorobie sejmowej
Część II. Rozkwit
I. Kto zakasuje Sicińskiego...
II. Czy liberum veto miało podstawę w prawie pisanym
III. Jak wyglądało veto w praktyce
IV. Uwagi syntetyczne
Część III. Upadek
I. Od złotej wolności do wolności nowoczesnej
II. Linia graniczna miedzy planami reformy w wieku XVII i XVIII
III. Veto i prawo większości w świetle literatury politycznej czasów saskich
IV. Walka o reformę sejmową za Stanisława Augusta
Załączniki
-
Manifest Litwinów przeciwko sejmowi r. 1590
-
Sposób prowadzenia i konkludowania sejmów (1632)
-
Projekt reformy sejmu i senatu przybocznego, omawiany na konwokacji r. 1660
-
Ordination sejmu electionis, także i sejmów ordynaryjnych, jakoteż i sejmików (1734-5)
-
Projekt o poprawie praw (1749)
(opis wydawcy)